AI zal tegen 2033 naar verwachting uitgroeien tot een markt van 4,8 biljoen dollar, ongeveer even groot als de Duitse economie. Maar volgens de VN-organisatie voor Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) blijven de opbrengsten van AI grotendeels geconcentreerd bij een kleine groep landen en bedrijven. In het vandaag gepresenteerde Technology and Innovation Report 2025 stelt UNCTAD dat zonder gerichte actie de technologische ongelijkheid verder zal toenemen.
De opmars van AI biedt volgens het rapport kansen voor economische groei en innovatie, maar momenteel profiteren vooral de Verenigde Staten en China. Zo zijn slechts 100 bedrijven, hoofdzakelijk uit deze twee landen, verantwoordelijk voor 40 procent van de wereldwijde investeringen in R&D op het gebied van AI. Grote technologiebedrijven als Apple, Nvidia en Microsoft hebben ieder een beurswaarde van ongeveer 3 biljoen dollar – vergelijkbaar met het bruto binnenlands product van het hele Afrikaanse continent.
UNCTAD-topvrouw Rebeca Grynspan benadrukt dat AI-ontwikkeling zich moet richten op mensen, niet alleen op technologie. Ze pleit voor internationale samenwerking om tot een mondiaal raamwerk voor AI-governance te komen, waarin alle landen een stem hebben. “Het is tijd om mensen centraal te stellen in AI-beleid,” aldus Grynspan.
De impact van AI op werkgelegenheid is aanzienlijk: naar schatting tot 40 procent van de banen wereldwijd kan veranderen of verdwijnen. Dit biedt weliswaar kansen voor meer efficiëntie, maar brengt ook risico’s met zich mee, zeker voor landen die afhankelijk zijn van goedkope arbeid. UNCTAD onderstreept het belang van investeringen in scholing en omscholing, zodat AI niet alleen banen vervangt, maar ook nieuwe werkgelegenheid creëert.
Ondanks het toenemende belang van AI voor economische ontwikkeling, heeft minder dan een derde van de ontwikkelingslanden een nationale AI-strategie. Volgens het rapport moeten landen investeren in digitale infrastructuur, data en vaardigheden om AI succesvol te kunnen inzetten.
Ook op het gebied van internationale regelgeving blijven veel landen achter. In totaal zijn 118 landen, voornamelijk uit het mondiale zuiden, niet vertegenwoordigd in de belangrijkste overleggen over AI-governance. UNCTAD roept op tot meer samenwerking, zodat AI ten dienste komt te staan van brede vooruitgang, en niet alleen van een selecte groep landen en bedrijven.
Het rapport doet meerdere aanbevelingen voor een eerlijker AI-landschap. Zo pleit UNCTAD voor een wereldwijd mechanisme waarin bedrijven publiek verantwoording afleggen over hun inzet van AI, vergelijkbaar met ESG-rapportages voor duurzaamheid. Ook stelt het voor om een gedeelde AI-infrastructuur op te zetten, open source-initiatieven beter te coördineren en kennisdeling tussen ontwikkelingslanden te bevorderen.
Volgens UNCTAD kan AI bijdragen aan inclusieve groei en duurzame ontwikkeling, maar dan moeten landen nu in actie komen. Alleen door te investeren in menselijk kapitaal, eerlijke regelgeving en internationale samenwerking kan AI uitgroeien tot een technologie die iedereen ten goede komt.
