Legal tech gaat volgens Jeroen Zweers, vice president van de European Legal Tech Association (ELTA) over een digitale transformatie, in gang gezet door eisen van klanten. Een transformatie die de advocaten vrijmaakt voor complexe zaken en het leveren van selfservice aan klanten. ‘Contracten kunnen automatisch geschaald worden van lage naar hoge risico. Alleen contracten met een hoge risico hoeven beoordeeld worden door de juridische afdeling, waardoor je veel tijd bespaart.’
Om te kunnen praten over legal tech, de voordelen en de ontwikkeling daarvan, moeten we het eerst definiëren. Volgens Jeroen Zweers, vice president van de European Legal Tech Association (ELTA), staat legal tech gelijk aan innovatie of digitale transformatie. ‘Het is meer dan alleen een tech tool, het gaat over het transformeren van de juridische organisatie.’ En met welk doel? ‘Mijn persoonlijke doel is om de advocatuur toekomstbestendig te maken door technologie, automatisering en artificial intelligence te gebruiken, maar ook door de werkcultuur te veranderen.’
Klanten vragen om een andere vaardigheden
Ook al hebben sommige advocatenkantoren en interne juridische afdelingen legal tech intrinsiek omarmt, innovatie is vaak gedreven door de klantvraag, volgens Zweers. ‘Advocaten en juristen zijn vaak conservatief, maar wat klanten vragen, is aan het veranderen. En ze vragen om andere vaardigheden. Advocatenkantoren en interne juristen moeten deze vaardigheden opbouwen om aan die klantvraag te kunnen voldoen.’
ELTA is opgezet om de advocatenbureaus en interne afdelingen te inspireren om digitaal te transformeren. ‘Ten eerste, heb ik Dutch Legal Tech mede-opgericht. Het is een open platform om mensen die werkzaam zijn in de advocatuur samen te brengen en te inspireren. In lijn met dit platform hebben we ELTA opgezet, waarvoor ik net als vice president ben aangesteld. We ondersteunen lokale legal tech organisaties en communities om verandering te stimuleren. Door, bijvoorbeeld, te voorzien in goede sprekers en kennis te delen.’
Naast zijn werk bij ELTA en Dutch Legal Tech werkte Zweers als innovatiedirecteur bij een advocatenkantoor om advocaten te helpen legal tech toe te passen. In 2020 verliet hij het kantoor om zijn eigen legal innovatiebureau, genaamd NOUN, op te zetten. Met NOUN ondersteunt hij advocatenkantoren, juridische afdelingen, legal tech startups en alternatieve legal-serviceproviders (lsp) met onder andere strategie, bewustzijn creatie en procesanalyse.
Advocaten en automatiseringsspecialisten zijn een goed team
Ondersteuning is geen overbodige luxe, vertelt Zweers, aangezien legal tech soms ontmoedigd wordt in de naam van onafhankelijkheid. ‘Dat betekent dat advocaten zelf verantwoordelijk zijn voor de digitale transformatie, terwijl innovatie geen onderdeel is van een set aan vaardigheden.’ Aan de andere kant weten generieke automatiseringsspecialisten te weinig van de advocatuur om bruikbare innovaties aan te bevelen. ‘Het is de combinatie van de twee die een goed team maakt.’
Om legal tech volledig te kunnen benutten, moet je een onderscheid maken tussen mensintensief werk en commodity werk. ‘Het laatste is laaghangend fruit. Het is vaak werk dat veel tijd in beslag neemt, maar het is repetitief en kent een lage risico. Bijvoorbeeld: het beoordelen van contracten. De juridische afdeling heeft vaak twee tot drie weken de tijd nodig om werk in te halen, terwijl de business het liefst gelijk tekent. Deze commodities kunnen vaak getransformeerd worden in een selfservice product.’
Een voorbeeld: geautomatiseerd contracten inschalen
‘Voor een klant hebben we bijvoorbeeld een tool ontwikkeld die automatisch de risicofactor van een contract kon bepalen. Lage-risicocontracten kunnen getekend worden door de business door algemene voorwaarden mee te sturen. Een efficiëntievoorbeeld van drie weken werk, gereduceerd tot tien minuten. Gemiddelde-risicocontracten kunnen geanalyseerd en getekend worden door de inkoopafdeling. Hoge-risicocontracten zijn de enige contracten die worden doorgestuurd naar de juridische afdeling.’
‘Nadat de tool voor enkele maanden was gebruikt, gaf de data ons het inzicht dat zestig procent van de contracten een laag risico had en dat twintig procent door de inkoopafdeling getekend kon worden. De efficiëntievoordelen zijn duidelijk. Ook kan deze data businessbeslissingen ondersteunen, zoals: waarom hebben meer contracten uit een bepaald land een hoger risico? En kunnen we de algemene voorwaarden aanpassen om het risico te verlagen?’
Legal artificial intelligence
Andere gebruikscases van legal tech kunnen artificial intelligence bevatten, aldus Zweers. ‘Ondanks dat sommige organisaties anders beweren, is AI in de advocatuur schaars. Vaak zijn gebruikscases van AI, wat ik noem, innovatie door marketing. Niet door te doen.’ Wat jammer is, aangezien AI voordelen kan bieden voor de advocatuur. ‘Tools die AI gebruiken worden op dit moment ontwikkeld. Tools om NDA’s te analyseren, bijvoorbeeld, die je kunnen adviseren om te tekenen of niet.’
Echter, het probleem van AI is dat je er veel data voor nodig hebt om het systeem te laten begrijpen wat belangrijk is, wat klopt en wat niet klopt, en hoe je te adviseren. ‘Je hebt data nodig van eerdere NDA-contracten en senior advocaten die kunnen bepalen wat het systeem moet checken en wat belangrijk is. Het kost veel tijd om zo’n tool te ontwikkelen, dus het is duur. De voordelen van legal selfservice, zoals deze, zijn alleen groot.’
De belofte van artificial intelligence
De belofte van AI is waarom Zweers zelf betrokken is bij twee legal AI-startups. Een die content van eerdere rechtszaken catalogiseert, die vaak gebruikt wordt door advocaten om hun zaak op te bouwen. ‘Als advocaten deze informatie handmatig opzoeken, dan is het moeilijk om alle input die je zou kunnen helpen te vinden. Deze oplossing helpt advocaten met het vinden van zaken gebaseerd op eerder gedrag en specialisaties. Ook raadt het interessante zaken aan gebaseerd op zoekresultaten.’
Toch is ook deze zaakzoekmachine gebaseerd op beschikbare data, waar de Nederlandse advocatuur niet bekend staat voor het delen daarvan: ‘Slechts vier tot zes procent van alle zaken wordt gedeeld, maar het is waarschijnlijk te arbeidsintensief om de zaken te anonimiseren. Dat is logisch, omdat het vaak met de hand wordt gedaan.’ Ook hier kan AI de oplossing bieden om deze zaken te anonimiseren, vertelt Zweers, maar helaas, de software wordt niet gebruikt. De behoefte aan data zal blijven in de nabije toekomst.
Verandering is in aantocht
Toch is verandering in zicht. ‘Sommigen denken misschien dat we, omdat we nu hetzelfde doen als 150 jaar geleden, over 150 jaar ook hetzelfde doen, maar dat is niet het geval’, vertelt Zweers. De 1.200 advocaten, juristen en legal tech specialisten van de Dutch Legal Tech community bewijzen dat de mensen in de markt dit ook weten. En dat ze niet langer alleen maar willen praten over innovatie: ze weten dat het nu tijd is om daadwerkelijk te transformeren.
