Wetenschappers hebben ontdekt dat studenten die een opdracht kregen van een sociale robot met een stem die geprogrammeerd was om boeiend en inspirerend te zijn, beter presteerden en creatiever waren dan studenten die dezelfde opdracht kregen van een identieke robot met een vlakke stem.
Sociale robots worden steeds vaker gebruikt ter ondersteuning in educatieve contexten. Maar heeft het geluid van een sociale robot invloed op hoe goed ze presteren, vooral bij het omgaan met teams van mensen? Samenwerking is een sleutelfactor in menselijke creativiteit, omdat het de samenwerking en nieuwe ideeën stimuleert. Deense wetenschappers wilden begrijpen of robots die gebruikmaken van een stem die charismatisch klinkt succesvoller zouden zijn als facilitators van teamcreativiteit.
“We lieten een robot teams van studenten instrueren bij een creatieve taak. De robot gebruikte ofwel een zelfverzekerde, gepassioneerde – oftewel charismatische – stem, ofwel een normale, feitelijke stem”, aldus Dr. Kerstin Fischer van de Universiteit van Zuid-Denemarken, corresponderend auteur van de studie in Frontiers in Communication. “We ontdekten dat wanneer de robot sprak met een charismatische spreekstijl, de ideeën van de studenten origineler en uitgebreider waren.”
We weten dat sociale robots als facilitators de creativiteit kunnen stimuleren en dat het succes van facilitators deels afhankelijk is van charisma: mensen reageren op charismatische spraak door zelfverzekerder en betrokken te worden. Fischer en haar collega’s wilden zien of dit effect gereproduceerd kon worden met de stemmen van sociale robots door middel van een tekst-naar-spraakfunctie die ontwikkeld was voor kenmerken die geassocieerd worden met charismatisch spreken, zoals een specifiek toonbereik en manier van klemtoon leggen op woorden. Er werden twee stemmen ontwikkeld, één charismatisch en één minder expressief, gebaseerd op een reeks parameters die correleren met het waargenomen charisma van de spreker.
De wetenschappers rekruteerden vijf klassen universiteitsstudenten die allemaal cursussen volgden waarin teamcreativiteit een rol speelde. De studenten kregen te horen dat ze een creativiteitsworkshop aan het testen waren, waarbij ze ideeën moesten bedenken op basis van afbeeldingen en die ideeën moesten gebruiken om een nieuw chocoladeproduct te bedenken. De workshop werd geleid door video’s van een robot die sprak: hij introduceerde de taak, verzekerde de teams van studenten dat er geen slechte ideeën waren, en feliciteerde hen vervolgens met het voltooien van de taak en vroeg hen een zelfevaluatievragenlijst in te vullen. De vragenlijst evalueerde de prestaties van de robot, de eigen mening van de studenten over hoe hun teamwork verliep, en het succes van de sessie. De creativiteit van elke sessie, gemeten aan de hand van het aantal originele ideeën dat werd geproduceerd en hoe uitgebreid ze waren, werd ook gemeten door de onderzoekers.
De groep die de charismatische stem hoorde, beoordeelde de robot positiever en vond hem charismatischer en interactiever. Hun perceptie van hun teamwork was positiever en ze produceerden meer originele en uitgebreide ideeën. Ze beoordeelden hun teamwork hoger. De groep die de niet-charismatische stem hoorde, zag zichzelf echter als veerkrachtiger en efficiënter, mogelijk omdat een minder charismatische leider leidde tot een betere organisatie door de teamleden zelf, ook al produceerden ze minder ideeën.
“Ik vermoedde al dat charismatische spraak zeer belangrijke effecten heeft, maar ons onderzoek levert duidelijk bewijs voor het effect van charismatische spraak op de creativiteit van luisteraars”, aldus Dr. Oliver Niebuhr van de Universiteit van Zuid-Denemarken, medeauteur van de studie. “Dit is de eerste keer dat zo’n verband tussen charismatische stemmen, kunstmatige sprekers en creatieve output is gevonden.”
De wetenschappers wezen erop dat hoewel de sessies met de charismatische stem over het algemeen succesvoller waren, niet alle teams identiek reageerden op de verschillende stemmen: eerdere ervaringen in hun verschillende klassen kunnen van invloed zijn geweest op hun reactie. Grotere studies zullen nodig zijn om te begrijpen hoe deze externe factoren van invloed waren op de prestaties van het team.
“De robot was alleen aanwezig in video’s, maar men zou kunnen vermoeden dat meer blootstelling of herhaalde blootstelling aan de charismatische spreekstijl nog sterkere effecten zou hebben”, aldus Fischer. “Bovendien hebben we slechts een paar kenmerken gevarieerd tussen de twee robotcondities. We weten niet hoe de effectgrootte zou veranderen als er andere of meer kenmerken zouden worden gevarieerd. Tot slot, aangezien charismatische spraakpatronen verschillen tussen culturen, verwachten we dat dezelfde stimuli niet dezelfde resultaten zullen opleveren in alle talen en culturen.”
