De verslechterende internationale veiligheidssituatie dwingt Nederland tot actie. Het kabinet werkt aan maatregelen om het land beter te wapenen tegen militaire en hybride dreigingen, waaronder cyberaanvallen, spionage en AI-gestuurde desinformatiecampagnes. De Russische agressie in Oekraïne heeft de urgentie vergroot, nu een grootschalig conflict binnen de NAVO-regio niet langer ondenkbaar is. Deze dreigingen raken niet alleen het defensiedomein, maar ook vitale maatschappelijke processen.
Het kabinet heeft een breed pakket maatregelen voorgesteld, dat zowel maatschappelijke als militaire weerbaarheid omvat. De maatschappelijke weerbaarheid richt zich op de bescherming van vitale processen, versterking van de democratie en een veerkrachtige economie. Tegelijkertijd wordt de militaire paraatheid opgevoerd om bondgenootschappelijke verplichtingen na te komen en civiele ondersteuning te bieden tijdens crises.
Minister van Defensie, Brekelmans, benadrukte de noodzaak van samenwerking: “Defensie kan het niet alleen. Een veilig Nederland vraagt om inspanningen van overheden, bedrijven en burgers. Alleen door onze gezamenlijke weerbaarheid te tonen, kunnen we landen als Rusland en China afschrikken.”
Cyberdreigingen en AI-gegenereerde desinformatie
Hybride aanvallen vormen een groeiend risico. Cyberaanvallen hebben zich in recente jaren ontwikkeld tot een effectief middel om maatschappelijke ontwrichting te veroorzaken. Deze aanvallen richten zich niet alleen op overheidsinstellingen, maar ook op bedrijven en burgers. Een van de grootste zorgen is de opkomst van AI-gegenereerde desinformatie. Deze technologie maakt het mogelijk om geloofwaardige, maar valse informatie snel en op grote schaal te verspreiden, wat het vertrouwen in democratische processen en publieke instellingen ondermijnt.
Minister van Justitie en Veiligheid, Van Weel, waarschuwde voor de impact van dergelijke dreigingen: “Desinformatie en cyberaanvallen kunnen de samenleving destabiliseren. We moeten onze digitale weerbaarheid verhogen en burgers informeren over hoe ze nepnieuws kunnen herkennen.”
Maatschappelijke betrokkenheid essentieel
Hoewel de overheid een belangrijke rol speelt, benadrukt het kabinet dat iedereen moet bijdragen aan de nationale weerbaarheid. Staatssecretaris Tuinman van Defensie benadrukte het belang van bewustwording: “We moeten als samenleving voorbereid zijn op verstoringen. Of het nu gaat om energie-uitval of cyberaanvallen, iedere Nederlander kan stappen ondernemen om de impact te beperken.”
Uit onderzoek van de NCTV blijkt echter dat drie kwart van de Nederlanders nog geen maatregelen heeft genomen om zich voor te bereiden op mogelijke crises. Dit, terwijl de zorgen over geopolitieke en militaire dreigingen sterk zijn toegenomen. Bijna 60% van de ondervraagden acht de kans op maatschappelijke ontwrichting reëel.
Volgende stappen
In 2025 volgt een aanvullende kabinetsbrief met concrete beleidsvoorstellen. Daarnaast start een landelijke campagne om Nederlanders bewust te maken van hun rol in het vergroten van de weerbaarheid. Platforms zoals de Rijksoverheid en ‘Denk Vooruit’ bieden praktische handvatten om actie te ondernemen, waaronder het samenstellen van noodpakketten en het verhogen van cyberveiligheid.
Met deze maatregelen wil Nederland niet alleen voorbereid zijn op militaire dreigingen, maar ook veerkrachtig blijven bij andere crises zoals pandemieën en natuurrampen. Een weerbare samenleving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, zo benadrukt het kabinet.
Beeld: Martijn Beekman
