Nieuwe Instituut in Rotterdam en het Amsterdamse platform voor mediakunst LI-MA presenteren vanaf 7 oktober 2023 de tentoonstelling REBOOT. Baanbrekende digitale kunst. Er zijn twintig toonaangevende digitale kunstwerken uit Nederland te zien die onze maatschappelijke relatie met technologie hielpen te definiëren, naast nieuw werk van tien makers die zich door de werken lieten inspireren voor een toekomstvisie.
In de begindagen van computers speelden uitvinders, ontwerpers en kunstenaars uit Nederland een belangrijke rol. Sinds de jaren zestig gingen zij op zoek naar de kunstzinnige mogelijkheden van de nieuwe technologie. Hun experimenten liggen aan de basis van de digitale cultuur van vandaag. De ooit zo opmerkelijke technologie is niet meer weg te denken: computers en netwerken hebben alle facetten van ons leven blijvend beïnvloed.
Om die veranderende dynamiek tussen digitale technologieën en de samenleving zichtbaar en invoelbaar te maken, organiseren initiatiefnemers en curatoren Sanneke Huisman van LI-MA en Klaas Kuitenbrouwer van het Nieuwe Instituut met REBOOT. Baanbrekende digitale kunst bij wijze van ‘herstart’ een dialoog tussen toen en nu.
Baanbrekend
Huisman en Kuitenbrouwer namen twintig baanbrekende digitale kunstwerken uit de voorgaande decennia in de tentoonstelling op. Het zijn de werken uit de Digitale Canon (1960-2000), een niet uitputtend of vaststaand overzicht van invloedrijke digitale kunst, dat in 2019 in opdracht van LI-MA werd samengesteld.
Deze werken worden als baanbrekend beschouwd, omdat de makers met het verkennen van de artistieke mogelijkheden en mogelijke maatschappelijke gevolgen van nieuwe technologieën, vandaag de dag nog steeds als inspiratie dienen voor vraagstukken rond de hedendaagse èn toekomstige samenleving.
Onder andere in de tentoonstelling opgenomen: video- en klankschilderij Moiré, van videokunstpioniers Livinus en Jeep van de Bundt (1975); Dick Raaijmakers’ grootschalige luidsprekerinstallatie Ideofoon (1968-1970); de algoritmische beeldhouwkunst Breed van Driessens & Verstappen; internetkunstwerk the_living van Debra Solomon (1998); en de Scrollbar Composition van Jan Robert Leegte (2000).
Daarnaast is er werk te zien van tien hedendaagse makers die zich door deze werken lieten inspireren voor een toekomstvisie over de rol van technologie in de samenleving. Zij zijn afkomstig uit onverwachte disciplines; om te benadrukken dat de impact van digitale cultuur intussen veel verder strekt dan alleen digitale kunst.
Reboot
“Wanneer je een computersysteem of -programma ‘reboot’ sluit je het af en start je het kort daarna weer op, om opnieuw te beginnen. Met REBOOT willen het Nieuwe Instituut en LI-MA dan ook nadrukkelijk een doorlopende, levende geschiedenis van digitale kunst en cultuur laten zien,” zeggen Huisman en Kuitenbrouwer.
“De artistieke vragen van toen zijn de maatschappelijke vragen van nu. De vroege verwachtingen van wat een computer allemaal zou kunnen, wat netwerken voor de samenleving zouden kunnen betekenen en hoe je creatief kunt zijn in je samenwerking met machines of programma’s; het zijn stuk voor stuk vragen die we decennia later nog herkennen, maar dan op een andere schaal. We kunnen veel leren van de onafhankelijkheid waarmee kunstenaars ooit omgingen met de opkomst van het digitale, bijvoorbeeld wanneer we onszelf in de huidige tijd willen losmaken van de macht van grote technologiebedrijven.”
Digital Care
In de aanloop naar de opening van REBOOT belicht medeorganisator LI-MA al een paar sleutelwerken die in de tentoonstelling te zien zullen zijn. Met het publieke onderzoeks- en activiteitenprogramma Digital Care verkent LI-MA daarnaast wat het inhoudt om digitale kunst te verzamelen, onderhouden en presenteren – zowel in de huidige context als met het oog op de toekomst.
