Mensen vinden het moeilijk om robots te ‘doden’ als ze smeken om hun leven. Dit blijkt uit een Duits onderzoek waarover een publicatie verscheen in het tijdschrift PLOS ONE. Hoe zijn de onderzoekers te werk gegaan? En waarom is het eigenlijk zo moeilijk om de stekker eruit te trekken bij een robot?
Het artikel ‘Do a robot’s social skills and its objection discourage interactants from switching the robot off?’ verscheen al in juli 2018 in PLOS ONE, maar we vinden het toch de moeite waard om er nog een artikel aan te wijden.
Functioneel of sociaal gedrag
Aan het onderzoek werkten 89 universitaire studenten mee. Ze moesten samen met robot Nao, een mensachtige robot, een serie taken uitvoeren en een aantal vragen beantwoorden. De proefpersonen dachten dat het hun taak was om de mogelijkheid tot interactie met de robot te verbeteren.
Tijdens de taken die de proefpersonen uitvoerden met de robot, reageerde de robot bij een deel van de mensen functioneel (als een robot) en bij een deel van de mensen sociaal (menselijk).
De wetenschappers waren echter meer geïnteresseerd in het einde van de sessie. Na het uitvoeren van de taken kregen de deelnemers namelijk de opdracht de robot uit te schakelen. En dat leidde tot een onverwachte uitkomst voor de onderzoekers.
Emotioneel
Aan het einde van de sessie moesten alle deelnemers de robot uitschakelen. Bij de helft van de deelnemers (43 personen) protesteerde de robot op een menselijke manier. Nao jammerde: “Schakel mij niet uit! Ik ben bang in het donker!”.
Dertig deelnemers deden er vervolgens twee keer zo lang over om Nao uit te schakelen dan de deelnemers waarbij Nao niet protesteerde. Dertien deelnemers weigerden zelfs om de robot uit te schakelen.
Verwarring
Het meest opvallende was, dat de mensen die tijdens de taken met de ‘functionele’ Nao hadden gecommuniceerd, de meeste moeite hadden om hem uit te schakelen toen hij protesteerde. Dit verraste de onderzoekers. Ze denken dat dit komt omdat het gedrag van de robot zo onvoorspelbaar was dat het voor verwarring zorgde.
Een andere uitkomst was dat de mensen die hadden gewerkt met de ‘sociale robot’ zich slechter voelden nadat ze hem uitgeschakeld hadden. Het is in ieder geval duidelijk dat een robot ‘vermoorden’ emoties losmaakt. Of het ethisch gewenst is, is een andere belangrijke vraag, besluiten de onderzoekers.
