Afgelopen weekend is bij het Nieuwe Instituut in Rotterdam REBOOT. Baanbrekende Digitale Kunst geopend. De tentoonstelling is een initiatief van het Nieuwe Instituut en platform voor mediakunst LI-MA en viert de invloedrijke geschiedenis van digitale kunst en cultuur in Nederland. Curatoren Sanneke Huisman (LI-MA) en Klaas Kuitenbrouwer (Nieuwe Instituut) creëerden de tentoonstelling rond twintig baanbrekende digitale kunstwerken van Nederlandse bodem uit de periode 1960-2000.
Daarnaast gaven zij negen hedendaagse makers de opdracht voor een nieuw werk, geïnspireerd op een van de klassiekers, die aantonen dat de conversaties rond de invloed van digitale technologie op onze levens en samenleving vandaag de dag nog steeds relevant zijn.
Nederland had in de late twintigste eeuw een reputatie als avontuurlijke voortrekker op het gebied van digitale kunst en cultuur. Vanaf het begin van de computerrevolutie speelden Nederlandse kunstenaars een cruciale rol in de ontwikkeling van digitale cultuur. De artistieke vragen zij stelden, bevatten de kiemen van de grote vragen over de fundamentele invloed van digitale technologie op de maatschappij van vandaag.
Curatoren Sanneke Huisman van LI-MA en Klaas Kuitenbrouwer van het Nieuwe Instituut creëerden met REBOOT. Baanbrekende digitale kunst een ‘herstart’ van de dialoog tussen het heden en verleden van digitale kunst en cultuur uit Nederland. Deze onthult de blijvende relevantie van de vragen die de kunstenaars van toen stelden. REBOOT is daarmee niet alleen een terugblik, maar een uitnodiging om na te denken over de toekomst.
Sleutelwerken
In de tentoonstelling zijn twintig baanbrekende ‘sleutelwerken’ te zien uit de periode 1960-2000, plus negen werken van hedendaagse makers die zich door die sleutelwerken lieten inspireren. Bezoekers worden via vier verhaallijnen meegenomen langs de artistieke vragen van toen en de techno-maatschappelijke vragen van nu: over de utopie van het internet, online identiteit, esthetische ontwikkeling en de samenwerking tussen mens en computer.
De sleutelwerken zijn afkomstig uit de Digitale Canon (1960-2000), een niet-uitputtend of -vaststaand overzicht van invloedrijke en grensverleggende digitale kunst, dat in 2019 in opdracht van LI-MA werd samengesteld. Onder andere te zien: video- en klankschilderij Moiré van videokunstpioniers Livinus en Jeep van de Bundt (1975); Dick Raaijmakers’ grootschalige luidsprekerinstallatie Ideofoon I (1968); het dierlijk aandoende, cybernetische sculptuur The Senster van Edward Ihnatowicz (1968-1970); de algoritmische beeldhouwkunst Breed van Driessens & Verstappen; The Hands, de reeks handinstrumenten van Michel Waisvisz (1984); internetkunstwerk the_living van Debra Solomon (1998); de dan weer dreigende, dan weer verleidelijke interactieve audio-installatie Spatial Sounds (100dB at 100km/h) van Marnix De Nijs en Edwin van der Heide (2000); en de Scrollbar Composition van Jan Robert Leegte (2000).
Nieuw werk
Daarnaast vroegen de curatoren negen makers om een nieuw werk te maken: een toekomstvisie die de rol van technologie in de samenleving onderzoekt, geïnspireerd door één van de sleutelwerken. Deze makers zijn afkomstig uit een onverwachte reeks disciplines – om te benadrukken dat de impact van digitale cultuur intussen veel verder strekt dan alleen digitale kunst.
Zo reflecteert filmmaker Janilda Bartolomeu op haar digitale identiteit en wat daarvan zou overblijven na de dood, geïnspireerd door the_living van Debra Solomon. ‘Serious game studio’ Play the City reageert op Breed van Driessens & Verstappen met game over de ruimtelijke ontwikkeling van een wijk in Rotterdam. Jonas Lund liet zich inspireren door de feedbackloop van Dick Raaijmakers’ Ideofoon I voor een AI-systeem dat reacties van bezoekers analyseert en zichzelf zo probeert te verbeteren. Bewegingsartiest Mark Sheats onderzoekt in zijn film de toekomst van The Senster van Edward Ihnatowicz en zijn eigen Krumping-persona Brui5er.
