Robots nemen de gezondheidszorgmarkt in hoog tempo over. Roboticatoepassingen worden al gebruikt bij harttransplantaties, zesassige robots spelen een rol in cel- en gentherapie, cobots ondersteunen revalidatiecentra en laboratoria, en nu betreden mobiele robots aseptische omgevingen. Deze ontwikkeling staat centraal op automatica, van 24 tot 27 juni in München.
Alle groeiprognoses voor robotsystemen in de farmaceutische industrie, medische wetenschap en gezondheidszorg wijzen in dezelfde richting: omhoog. Volgens Mordor Intelligence wordt een gemiddelde jaarlijkse groei van meer dan 16 procent verwacht tot 2029. Hoewel prognoses altijd enige onzekerheid met zich meebrengen, is één ding zeker: de veelzijdige healthtech-sector is een veelbelovende markt.
Dit thema krijgt ook volop aandacht op automatica 2025. In de MedtecLIVE Healthtech Pavilion in Hal A4 presenteren talrijke exposanten uit de toeleveringssector van de medische technologie hun innovaties en de volledige waardeketen. Daarnaast vindt in Hal B4 op de tweede en derde beursdag de MedtecSUMMIT plaats, aangevuld met een zorgvuldig geselecteerd aanbod van relevante exposantenoplossingen.
Veel exposanten laten zich inspireren door de dynamiek op automatica en tonen bewezen robotica-, cobot- en mobiele robotsystemen voor healthtech-toepassingen, evenals innovatieve assemblage-installaties voor medische apparatuur. Stäubli Robotics wordt gezien als een pionier op het gebied van automatiseringsoplossingen in de medische wetenschap en farmaceutische sector. Het Zwitserse bedrijf introduceerde in 2008 ’s werelds eerste Stericlean-robot, een baanbrekende ontwikkeling die de weg vrijmaakte voor robots in aseptische omgevingen.
Robots voor aseptische omgevingen
Tegenwoordig heeft Stäubli een compleet portfolio van hygiënisch ontworpen robots, waaronder vier- en zesassige robots die voldoen aan de strenge eisen van GMP Grade A en B isolatoren, RABS en vriesdrogers.
Peter Pühringer, managing director van Stäubli Robotics in Bayreuth, Duitsland, legt uit: “We zetten onze robots in vrijwel alle gebieden van de medische technologie in. Voor de farmaceutische sector hebben we een uitgebreid aanbod samengesteld, bestaande uit drie verschillende robotseries: accessPharma voor niet-aseptische toepassingen, Stericlean voor aseptische omgevingen en Stericlean+ voor integratie met isolatoren.”
Robots die geschikt zijn voor steriele omgevingen worden gebruikt in toepassingen zoals cel- en gentherapie (CGT), biotherapie, API-onderzoek en -productie, laboratoriumautomatisering en andere segmenten van de farmaceutische industrie. Momenteel zijn er slechts enkele premiumleveranciers die robotoplossingen aanbieden voor aseptische omgevingen.
H2O2-decontaminatie: een koud kunstje voor robots
Yaskawa speelt ook in op deze ontwikkeling. De Japanse fabrikant biedt de hygiënisch ontworpen HD7- en HD8-robots uit de Motoman-serie, die in nauwe samenwerking met het Fraunhofer Instituut voor Productietechniek en Automatisering (IPA) zijn ontwikkeld. Deze zesassige robots zijn geschikt voor gebruik in GMP Grade A-omgevingen.
In Zwitserland worden deze robots al in de praktijk gebruikt. Het Zwitserse bedrijf Pharmabotix zet een Motoman HD8 in voor hun CryoFiller-module, een systeem voor geautomatiseerde vial-vulling in cel- en gentherapie. De hygiënisch ontworpen zesassige robot verwerkt de vials moeiteloos en voldoet aan de strenge eisen voor het gebruik van waterstofperoxide (H2O2) bij reiniging en decontaminatie.
Cobots en AI veroveren laboratoriumautomatisering
Healthtech-toepassingen bieden ook tal van mogelijkheden voor cobots, en hun belang in laboratoria, revalidatiecentra en andere medische omgevingen neemt gestaag toe. Kunstmatige intelligentie (AI) maakt cobots efficiënter en flexibeler, waardoor ze onderzoekers, therapeuten en laboratoriumpersoneel optimaal ondersteunen.
Een goed voorbeeld is de Cobotta van Denso Robotics, die nieuwe perspectieven opent voor robotgestuurde automatisering in laboratoria. Dit is de kern van een innovatief labconcept ontwikkeld door de Hamburgse start-up bAhead.
Rainer Treptow, CEO en oprichter van bAhead, vertelt: “Wij waren de eersten die drie disruptieve technologieën combineerden voor laboratoriumgebruik: cobots, drones en AI. Alle systeemcomponenten zijn kostenefficiënt, multifunctioneel en werken perfect samen dankzij zwermintelligentie. Dit creëert totaal andere dynamieken dan conventionele labautomatisering, vooral voor laboratoria die kleine aantallen monsters moeten verwerken.”
Robert revalidatierobot ondersteunt zorgpersoneel
De Robert-robot heeft een geheel andere missie. Dit systeem helpt patiënten mobiel te worden na een operatie of beroerte. De innovatieve oplossing van de Deense fabrikant Life Science Robotics is gebaseerd op een LBR Med van KUKA, een robot die dankzij zijn medische precertificering geschikt is voor integratie in medische toepassingen.
Keld Thorsen, CEO van Life Science Robotics, legt uit: “Met onze oplossing willen we patiënten sneller en efficiënter mobiliseren en tegelijkertijd de werkdruk van zorgpersoneel verlichten.”
De werking is eenvoudig: de verpleegkundige bevestigt de robotarm aan het been van de patiënt. Na het indrukken van de startknop tilt Robert het been lichtjes op. De zorgverlener kan vervolgens handmatig de therapeutische bewegingen uitvoeren. Robert onthoudt deze beweging en herhaalt deze vervolgens zelfstandig, zo vaak als nodig.
Nog flexibelere productie van medische apparaten
De ontwikkelingen in de medische wetenschap en farmaceutische sector draaien niet alleen om robots. Ook toonaangevende bedrijven die zich richten op de serieproductie van medische apparatuur zijn vertegenwoordigd op automatica. Inhalatoren, injectiepennen, autoinjectoren en spuiten – de productie van dergelijke apparaten vereist gespecialiseerde bedrijven, mede vanwege de hoge eisen op het gebied van patiëntveiligheid.
Naast Teamtechnik, BBS Automation, Kahle en Hekuma (inmiddels onderdeel van Dürr AG) is ook Mikron Automation een gevestigde naam in de medtech-sector. Hun Maia-assemblageplatform speelt in op de marktvraag naar meer flexibiliteit. Waar Mikron eerder krachtige assemblage-oplossingen voor grootschalige productiefaciliteiten ontwikkelde, biedt Maia nu efficiënte assemblageprocessen voor diverse medische producten, zelfs bij kleinere batchgroottes.
Mobiele robots dringen door tot aseptische omgevingen
De automatisering van bepaalde gezondheidszorgtoepassingen is alleen mogelijk met mobiele robots. Dit geldt niet alleen voor hulp aan zorgbehoevenden, maar ook voor innovatieve transport- en handlingconcepten in de farmaceutische fabriek van de toekomst.
Op automatica presenteren exposanten vooruitstrevende AGV- en AMR-oplossingen voor deze taken. Tot voor kort was de inzet van mobiele robots in steriele omgevingen een uitdaging, omdat geschikte oplossingen simpelweg niet beschikbaar waren. Dit is nu veranderd: Stäubli Robotics heeft de Sterimove-platformoplossing ontwikkeld – een volledig ingekapseld voertuig dat is gecertificeerd voor gebruik in steriele omgevingen, als enige in zijn soort wereldwijd.
