In de zorgsector speelt technologie een steeds belangrijkere rol. Robots worden steeds vaker ingezet om de kwaliteit van zorg te verbeteren, de werkdruk van zorgpersoneel te verlichten en de zelfredzaamheid van patiënten te vergroten. Op het Albeda Zorg College in Rotterdam wordt technologie al actief geïntegreerd in het onderwijs. Arjan van den Broek, docent en projectleider, werkt samen met studenten aan innovatieve zorgoplossingen.
“Wat ik geprobeerd heb in deze ruimte, als je om je heen kijkt, is zoveel mogelijk vormen van technologie en innovatie naar binnen te halen en aan studenten te laten zien: waar gaat dat naartoe? En wat kunnen we in de zorg wel inzetten?” zegt Arjan van den Broek.
Een van de succesvolle projecten op het Albeda Zorg College is de inzet van de slaaprobot. Deze technologie, die inmiddels door meerdere studenten wordt toegepast, helpt niet alleen bij slaapproblemen, maar blijkt ook effectief te zijn bij het verminderen van stress en paniekaanvallen. De slaaprobot werkt door mensen een kalmerend gevoel te geven, vergelijkbaar met het hebben van een huisdier in bed, maar zonder het onderhoud dat daarbij komt kijken. “We hebben twaalf studenten een opdracht gegeven; in hun werkveld gaan ze de robot toepassen. Dat is goed opgepikt en we gaan in november in opdracht van de gemeente Rotterdam hetzelfde doen voor 200 mensen in De Doelen.”
Naast de slaaprobot worden er ook robotarmen ingezet, bijvoorbeeld om mensen die niet zelfstandig kunnen eten te ondersteunen. Deze robotarmen zorgen ervoor dat patiënten zelf kunnen eten door simpelweg op een knop te drukken. Dit verlicht de werkdruk van zorgpersoneel aanzienlijk, vooral tijdens drukke momenten, zoals rond lunchtijd in verpleeghuizen. Van den Broek legt uit: “Wat gebeurt er dan? Zorgvragers zitten bij elkaar aan tafel, vervelen zich, irriteren elkaar, en dat kan leiden tot ruzies en zelfs pestgedrag. Maar met zo’n robotarm kunnen ze zelf eten. Dit zorgt voor een win-winsituatie: de zorgvragers worden zelfredzamer en vertonen minder ongewenst gedrag, en de medewerkers hebben meer tijd over.”
Uitdagingen
Hoewel robots veelbelovende oplossingen bieden, bestaan er nog steeds uitdagingen. De technologie moet eenvoudig in gebruik zijn en praktisch toepasbaar zijn in de zorgomgeving. Een voorbeeld hiervan is de NAO-robot, die oorspronkelijk niet was ontworpen voor de zorg, maar toch werd geïntroduceerd. Dit leidde tot teleurstelling, omdat de robot niet voldeed aan de verwachtingen. “In 2018 werden robots zoals de VIA gelanceerd alsof ze alles konden, maar in de praktijk viel het enorm tegen,” zegt hij. Deze ervaringen laten zien dat zorginstellingen en zorgmedewerkers nauw betrokken moeten worden bij het testen van nieuwe technologieën om te voorkomen dat kostbare investeringen niet renderen.
Daarnaast bestaan er ook praktische uitdagingen met technologieën zoals de robotkatten, die werden geïntroduceerd als speelse, kalmerende metgezellen voor ouderen. Hoewel de impact van deze simpele robots groot was, bleek het onderhoud een probleem. De katten zijn moeilijk te reinigen, wat in een zorgomgeving met strikte hygiënevoorschriften een uitdaging vormt. “Sommige zorgverleners zetten ze ’s nachts uit omdat ze schrikken van het geluid dat de katten maken,” vertelt Van den Broek. Dit toont aan dat technologieën niet alleen functioneel moeten zijn, maar ook gebruiksvriendelijk en onderhoudsvriendelijk, vooral in de zorgsector.
Toekomst
Met de toenemende vergrijzing en het tekort aan zorgpersoneel zal de inzet van robots in de zorgsector alleen maar belangrijker worden. Naar schatting zou één op de vier mensen in Nederland in de zorg moeten werken om aan de toenemende vraag te voldoen, maar dit is in de praktijk onhaalbaar. Robots kunnen routinetaken overnemen en zorgverleners ondersteunen, bijvoorbeeld door handdoeken rond te brengen of eenvoudige taken uit te voeren met behulp van kunstmatige intelligentie. “Om de zorg draaiende te houden, zou één op de vier mensen in de zorg moeten werken. Dat gaat in Nederland niet lukken. Dus menselijke robots zijn natuurlijk meer dan welkom”.
Hoewel de adoptie van robots in de zorg langzaam gaat, is er veel potentieel. Studenten aan het Albeda Zorg College spelen een actieve rol in de ontwikkeling van deze innovaties. “De generatie van 2024 heeft het goed onder de knie,” legt hij uit. “We repareren hier ook robots voor zorginstellingen. We maken de batterijen weer goed, halen onderdelen van oude robots, en zetten ze opnieuw in bij zorginstellingen waar ze staan.”
Nieuwe mogelijkheden
Robots bieden nieuwe mogelijkheden in de zorgsector. Van slaaprobots die mensen kalmeren tot robotarmen die patiënten helpen met eten, de technologie draagt bij aan een betere zorgkwaliteit en ontlast het zorgpersoneel. Hoewel er nog uitdagingen zijn, zoals het gebruiksgemak en de praktische toepasbaarheid van robots, is de toekomst van zorgrobots veelbelovend. Door de betrokkenheid van studenten en zorgprofessionals bij de ontwikkeling en implementatie van technologieën, kunnen robots een blijvende impact hebben op de zorgsector. Zoals Van den Broek aangeeft: “De vraag is niet of robots de zorg zullen veranderen, maar wanneer dat zal gebeuren.”
