Versnelde adoptie van kunstmatige intelligentie (AI) in het Nederlandse bedrijfsleven biedt een enorm economisch potentieel. Om dit ten volle te kunnen benutten, is het echter wel cruciaal dat de digitale vaardigheidskloof wordt gedicht. Volgens nieuw onderzoek van Strand Partners in opdracht van Amazon Web Services (AWS) onder 1.000 Nederlandse bedrijven en 1.000 consumenten, kan AI de Nederlandse economie tegen 2030 een toegevoegde waarde van 230 miljard euro opleveren.
Belangrijke voorwaarde is dan wel het huidige jaarlijkse tempo van AI-adoptie (+38 procent in 2023) vast te houden. Veel bedrijven wijzen er echter op dat het tekort aan digitale skills onder medewerkers een rem kan zetten op deze groei. Zo neemt het gemiddeld zo’n zes maanden in beslag om gekwalificeerd personeel te vinden.
Nederland is een koploper als het gaat om het realiseren van de ambities die de Europese Commissie in het Digital Decade policy program heeft gesteld. Inmiddels zetten vier op de tien bedrijven AI in, waarmee Nederland veel hoger scoort dan het Europese gemiddelde (33 procent). Hiermee ligt Nederland volledig op koers om de EU-doelstelling dat tegen 2030 driekwart van de bedrijven AI gebruikt, te realiseren. Steeds meer Nederlandse bedrijven zijn zich bewust van de kansen die AI biedt. Zo zegt 83 procent dat AI hen in staat stelt een hogere omzet te realiseren en worden ook kostenbesparing en verhoogde efficiëntie genoemd als voordelen. Daarnaast is driekwart ervan overtuigd dat de inzet van AI hun sector de komende vijf jaar ingrijpend zal veranderen. Ook burgers onderkennen het potentieel van AI. Uit het onderzoek blijkt dat de helft gelooft dat AI kan helpen maatschappelijke vraagstukken, zoals klimaatverandering, aan te pakken.
Gebrek aan digitale vaardigheden
Veel Nederlandse bedrijven hebben de intentie AI in hun bedrijfsvoering te implementeren, maar worden hierin vaak belemmerd. De overheid loopt hiermee het risico dat een deel van het economisch potentieel van AI onbenut blijft, tenzij zij een aantal stappen zet. Eén van de belangrijkste is dat de overheid heldere wettelijke kaders moet scheppen die innovatie stimuleren. Zo zegt bijna een kwart dat compliance en juridische onzekerheden hen ervan weerhouden digitale technologieën in te voeren; zij geven aan daarom van plan te zijn zulke investeringen in de komende drie jaar met 41 procent terug te schroeven. Een ander punt van kritiek is dat de inzet van AI nu vooral is voorbehouden aan grotere bedrijven (55 procent) en minder wordt omarmd door het midden- en kleinbedrijf (37 procent).
Tegelijkertijd ervaren bedrijven belemmeringen doordat medewerkers niet of onvoldoende zijn toegerust met de juiste digitale vaardigheden. Slechts 8 procent geeft aan gemakkelijk gekwalificeerd personeel te kunnen vinden; in de rest van Europa geldt dit voor bijna één op de vijf bedrijven. Drie op de vijf bedrijven in Nederland beschouwen het ontbreken van digitale basisvaardigheden – zoals het maken van back-ups van gegevens, online onderzoek en het gebruik van documenten en spreadsheets – als grootste belemmering. Vanwege deze ‘digital gap’ benut het Nederlandse bedrijfsleven zijn digitale potentieel onvoldoende en worden bedrijven belemmerd bij de digitalisering van hun bedrijfsvoering. Van de bedrijven die moeite hebben werknemers met de juiste digitale skills te werven, geeft 37 procent aan dat dit hun groei belemmert.
“De sleutel tot de digitalisering en AI-adoptie van Nederlandse bedrijven is ervoor zorgen dat medewerkers worden toegerust met de juiste digitale vaardigheden. Met trainingen en onderwijs kunnen we de beroepsbevolking toerusten met de digitale skills die nodig zijn om zich klaar te stomen voor de banen van de toekomst. Als we nu stappen zetten om dit te bereiken, vergroot dat niet alleen de innovatiekracht van bedrijven, maar voegt dit tegen 2030 maar liefst 230 miljard euro aan extra waarde aan de Nederlandse economie toe”, benadrukt Danielle Gorlick, Country Manager Benelux bij Amazon Web Services. “Hoewel ruim negen op de tien bedrijven aangeven trainingen in digitale skills aan te bieden, beschikt echter nog niet een derde over een uitgebreid programma om alle werknemers te kunnen opleiden.”
Verder blijkt uit het onderzoek dat slechts 15 procent van de Nederlandse burgers vindt dat er voldoende toegang is tot kwalitatief goed digitaal onderwijs. Zes op de tien personen zeggen dat zij zich digitale vaardigheden grotendeels zelf hebben aangeleerd. “Als te weinig mensen een goed inzicht hebben in hoe AI kan worden ingezet, kunnen veel burgers worden uitgesloten van de digitale economie. Dat staat niet alleen de groei van de economie in de weg, maar maakt het ook moeilijker om de doelstellingen die zijn vastgesteld in de Digitale Decade te verwezenlijken”, zegt Angelina Best, Head of Commercial Segment van EMEA North bij Amazon Web Services. “Bedrijven en overheden moeten digitale vaardigheidstrainingen ontwikkelen om zowel burgers als bedrijven veerkrachtiger te maken. Daarnaast is het van belang dat deze skills deel uitmaken van het onderwijscurriculum van het middelbaar onderwijs, hogescholen en universiteiten.”
