Een robot die tijdens een prostaatkankeroperatie kan ‘voelen’ of weefsel gezond of ziek is. Het onderzoeksteam van prof. dr. Fijs van Leeuwen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft een NWO-subsidie van 1.328.429 euro gekregen om dit concept te realiseren. Met het subsidiebedrag gaat het team robotinstrumenten ontwikkelen die de moleculaire samenstelling van prostaatkanker kan detecteren, zodat ingrepen in de toekomst preciezer uitgevoerd kunnen worden.
Robot-geassisteerde prostaatkankerchirurgie is een standaard vorm van urologische zorg. Tijdens deze operaties worden chirurgen vaak geconfronteerd met de uitdagende taak om ziek van gezond weefstel te onderscheiden. “Tijdens robotchirurgie is zicht nu het enige zintuig waar een chirurg op kan vertrouwen. Maar alleen grote en oppervlakkige tumoren zijn goed zichtbaar”, vertelt Van Leeuwen.
Veel preciezere behandelingen mogelijk
In het onderzoek Steerable robotic and laparoscopic instruments that can ‘sense’ the molecular signature of prostate cancer tissue (SurgiSense) worden robotische- en laparoscopische instrumenten die de uroloog gebruikt zo aangepast dat ze direct een specifiek alarmsignaal geven wanneer ze tumorweefsel vastpakken. Dat levert voordelen op. Zo krijgt de uroloog tijdens de operatie een beter inzicht van de weefselsamenstelling.
“Als mens gebruiken we meerdere zintuigen tegelijk om onze omgeving accuraat in te schatten. We willen de robot en daarmee de chirurgen naast het zien daarom ook laten ‘voelen’”, legt Van Leeuwen uit. “Hierdoor zullen ook diepere liggende en kleinere tumoren herkenbaar worden voor de chirurg. Daarmee zal de kans op terugkeer van de ziekte (en bijwerkingen) na chirurgie afnemen.”
Medische technologie in het LUMC
Het technische ontwikkelwerk van de robotinstrumenten wordt uitgevoerd in samenwerking met Design & Prototyping, een onderdeel van de afdeling Medische Technologie in het LUMC. “De manier waarop we prototypen gaan evalueren lijkt erg op de manier waarop verbeteringen in topsport zoals de Formule-1 worden doorgevoerd. We gaan precies in kaart brengen wat het ontwerp voor invloed heeft op het handelen van de chirurg. Aan de hand hiervan zullen we de ontwerpen verder verfijnen, zodat de technologische vooruitgang direct vertaald wordt naar prestatieverbetering bij de chirurg. Deze manier van werken noemen we ook wel intelligent design.”
Naast het LUMC werken ook de volgende partners mee binnen het project: Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, Technische Universiteit Delft, Amsterdam UMC, Leidse Instrumentmakers School (LiS), Prostaatkankernetwerk Nederland, de Technische Universität München, European association of urology, Orsi Academy, DEAM, Demcon, SurgicEye Gmbh, Crystal Photonics, en Intuitive Inc.
KIC-call: Sleuteltechnologieën
De subsidie voor SurgiSense is afkomstig uit de KIC-call: ‘Sleuteltechnologieën voor minimaal invasieve interventies in de zorg’. Binnen de call zijn zes onderzoeksprojecten toegewezen die allemaal bijdragen aan het ontwikkelen van slimme medische technologie die minimaal invasieve interventies mogelijk maakt. Dit zijn behandelingen en middelen die zo min mogelijk impact hebben op de patiënt. In totaal is 9 miljoen euro beschikbaar gemaakt voor de toegekende projecten, waarvan NWO 6,3 miljoen euro financiert en partners 2,7 miljoen.
Foto: prof. dr. Fijs van Leeuwen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)
