Welk effect hebben robots op de toekomstige werkvloer? Dat is nog steeds een heikele vraag waar veel mensen mee zitten. Maar ondertussen zijn er steeds meer aanwijzingen dat robotisering en automatisering van werkprocessen voor zowel organisaties als medewerkers gunstig uitpakken. Mits mensen bereid zijn zelf het heft in handen te nemen en de juiste competenties inbrengen, zegt Saskia van Uffelen, Corporate Vice President Benelux van Inetum, èn Digital Champion van België.
Moeten we in paniek raken? Gaan robots ons werk overnemen? Of gaan we als CEO van ons eigen leven, ons eigen leven in handen nemen? De laatste vraag is eigenlijk gelijk het antwoord dat Saskia van Uffelen, Corporate Vice President Benelux van Inetum, èn Digital Champion van België, op de eerste twee vragen heeft. Ze zegt: “Het is belangrijk erop te wijzen dat onze cultuur en maatschappij wijzigen. Technologie wordt daarbij gebruikt maar is niet noodzakelijk de oorzaak van de verandering
“De vraag is dus niet wat de impact is van bijvoorbeeld robots, maar waar we robots het meest effectief kunnen inzetten. Daarbij gaat het zowel om maatschappelijke als economische thema’s. Bij sommige thema’s zijn robots de juiste oplossing, bij andere niet. Dan is het niet de technologie die zorgt voor de verandering, maar het is andersom: bedenk eerst welke verandering je wilt bewerkstelligen.” Daaruit volgt volgens haar de vraag welke mensen je nodig hebt, welke competenties die mensen moeten hebben, wat het onderliggende financiële model is, en welke technologie je daarbij inzet.
Verandering
“In mijn boek Durven voor Morgen vermeld ik dat ik hoop dat we geen oorlog nodig hebben om te beseffen dat we moeten veranderen. Eigenlijk leven we nu in een soort oorlog maar gelukkig zijn de gebouwen er nog, de wegen, de energie, en de technologie. De vraag is : hoe wendbaar we gaan we onze organisaties aanpassen na deze crisis periode om klaar te zijn voor morgen?.”
“Als ik kijk naar mijn eigen branche, de IT, dan was onze taak tot voor kort technische kennis ter beschikking stellen om ervoor te zorgen dat bedrijven meer omzet draaien tegen minder kosten. Dat is natuurlijk een goede doelstelling van automatiseren en nog steeds zullen er organisaties zijn die processen vinden om te automatiseren.”
Lange termijn
“Maar tegelijkertijd speelt de vraag waar je op de langere termijn naar toe wilt. Waar wil je staan in 2050, als individu en als organisatie? Hoe gaan bijvoorbeeld sectoren die nu afzonderlijk opereren samenkomen? Bijvoorbeeld de autosector en de energiesector rond een e-mobility project of de huizensector en de energiesector rond een smart city project. Het is dus noodzakelijk breder te denken, buiten de sector waar je zelf in opereert. En wanneer je weet waar je naartoe wilt in 2050 kun je daar je diensten en je financiële model op afstemmen.”
Dan pas komt de vraag aan de orde welke plaats robots daarin innemen. “Organisaties in de zorgsector kunnen bijvoorbeeld meer gebruik maken van robots. De huidige financiële lasten zijn immers niet meer vol te houden, je kunt niet de belastingen blijven verhogen om de zorg bereikbaar te houden. Dus als je er vervolgens naar streeft om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen zouden robots daar een rol in kunnen spelen.”
Robots
En om gelijk de vraag te adresseren welk effect robots hebben op werkgelegenheid haalt ze een onderzoek aan dat is gedaan in samenwerking met Agoria, een vereniging van IT-bedrijven in België. “Je hoorde veel dat robots werk zouden afnemen. Maar uit de studie blijkt dat voor iedere baan die verdwijnt er drie bijkomen. Maar niet dezelfde.”
“Dus is het zaak dat iedereen, als CEO van zijn leven, zich laat bijscholen. Het bijhouden van competenties is niet alleen meer een zaak van het bedrijf. Het is dus goed om te weten wat een robot is, en wat artificiële intelligentie betekent. “Ik zeg daarmee niet dat iedereen ingenieur moet worden, maar het is wel zaak de digitale taal te begrijpen.”
Disruptie
Dit is volgens haar nodig in aanvulling op automation. “Automation moet gebeuren, maar het is een korte termijn-oplossing. Echt digitaal veranderen echter is een constante flow die moet plaatsvinden op basis van een visie waar je als organisatie in de toekomst naartoe wilt ”Niet alle organisaties zijn al zover, het beeld dat de huidige markt laat zien is divers.
“Het is de taak van de technologiesector om niet alleen te helpen met het uitrollen van de platformen die we nu nodig hebben, maar ook mee te denken met hun klanten over de vraag hoe ze in de slimme, toekomstige wereld een plaats kunnen krijgen. Bovendien kun je daar maatschappelijke thema’s mee oplossen, iets wat voor veel jongere medewerkers steeds belangrijker wordt.”
Generaties
“Dat betekent weer dat je verschillende generaties in harmonie met elkaar laat samenwerken. In de war on talent heb je niet alleen specialisten nodig in robotics of AI, maar mensen die cross-sector kunnen denken, die de creativiteit inbrengen die leidt tot innovatie. Bij dat denkproces kunnen technologiebedrijven helpen.”
Ook virtuele medewerkers zullen daar een plek in hebben. “In hoeverre daar nu gebruik van wordt gemaakt hangt sterk af van de maturiteit van de organisatie. Sommige organisaties vragen zich nu vooral af wanner ze weer terug kunnen naar ‘normaal’. Dat gaat niet meer gebeuren, kijk naar plaatsonafhankelijk werken, -onderwijs.”
Competenties
Daarin zijn vooral de competenties van de managers belangrijk. “Werken en vergaderen op afstand vraagt om een ander soort manager dan bij veel bedrijven aanwezig is. Daar maak ik me wel zorgen over. Veel managers willen blijvend controlerend werken, met spreadsheets en KPI’s. Nu moeten ze mensen online kunnen motiveren, en dus ook bv. online=empathisch zijn wanneer medewerkers het moeilijk hebben.”
Bedrijven die dat menselijk aspect niet geregeld hebben gaan het volgens haar nog moeilijk krijgen. “Want de technologie werkt prima. De vraag is of we op de juiste manier met de technologie omgaan. Een aantal bedrijven gaat daar prehistorische mee om, maar we zien ook steeds meer bedrijven die wel volop bezig zijn met innovatie. Voor sommige bedrijven zijn AI en robotics niet eens meer innovatie te noemen, omdat ze er al zoveel mee werken. Dat hangt dus uiteindelijk allemaal af van de visie die de top van een organisatie heeft op de toekomst. Durf lange termijn-beslissingen te nemen.”
